Kultuuragenda
De KultuurAgenda is dé culturele agenda van de provincie Groningen.
Een concert, voorstelling, workshop, netwerkbijeenkomst of tentoonstelling, van amateurkunst tot professionele aanbieders, elke culturele activiteit kan worden toegevoegd.
Meld jouw activiteit direct hier aan!
580 resultaten
-
Kom vanavond met verhalen – 3
Theater overigzaterdag 4 mei, Zuidhorn
Op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Elk jaar spelen gelijktijdig meer dan honderd voorstellingen, die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog.
In Zuidhorn is op zaterdagavond 4 mei een lokale versie van Theater Na de Dam te zien in de bovenzaal van In ’t Holt 1654. Verschillende Zuidhorners en streekgenoten dragen gedichten en verhalen voor, begeleid door het Boreas Duo uit Oostum met stemmige cello- en gitaarmuziek. Dit is de derde keer dat deze voorstelling plaatsvindt in Zuidhorn, de titel is dan ook ‘Kom vanavond met verhalen – 3’. Net als vorige jaren staat deze avond in het teken van herdenken, bevrijding, oorlog en vrede. Het verleden maar ook de actualiteit speelt hierin een rol. De avond start om 20.45 uur, de toegang is gratis en alle leeftijden zijn welkom.
Rederijkerskamer Eendracht uit Zuidhorn is initiatiefnemer van deze Zuidhornse variant van Theater Na de Dam, dat een Amsterdamse oorsprong heeft. Meer informatie is te vinden op www.theaternadedam.nl en www.kamereendracht.nl. -
Theater Na de Dam
UitverkochtTheater overigzaterdag 4 mei, Winschoten
Theater Na de Dam produceert ná de herdenking op 4 mei op ruim 40 plaatsen in Nederland bijzondere jongerenvoorstellingen en andere kunstuitingen. Dit jaar voor het eerst ook in Winschoten.
Theatermaker en actrice Zahra Lfil heeft samen met jongeren uit Oldambt een voorstelling gemaakt geïnspireerd op verhalen uit Tweede Wereldoorlog. Speciaal hiervoor hebben de jongeren gesproken met ouderen - de "ooggetuigen" - uit de regio.
Om 20.00 uur is er de gelegenheid om samen te kijken naar de Nationale herdenking op de Dam.
-
Night Beats + The Black Delta Movement
Muziek overigzaterdag 4 mei, Groningen
Als Night Beats creëert de in in Texas geboren Danny Lee Blackwell muziek op een manier die vergelijkbaar is met het in elkaar leggen van een puzzel. Hij bouwt zijn werk op vanuit één moment, een eerste vonk, die aan bepaalde criteria moet voldoen: het moet hem kippenvel geven. Als dat lukt, zal Blackwell het idee onvermoeibaar nastreven totdat hij een nieuw nummer heeft; zo niet, dan zoekt hij naar een volgend moment. Met Night Beats speelt hij werk dat zich ergens tussen de filmmuziek van een Spaghetti Western en een psych-pop bevindt.
Support The Black Delta Movement speelt op groove gerichte psychedelic rock. Dit jaar brengt de band hun tweede album uit, dat voortkomt uit hun debuutalbum waarmee ze al door het Verenigd Koninkrijk en Europa hebben tourden en meer dan 300 live optredens speelden.
-
Kamerorkest van het Noorden - Drop after Drop, a concert for peace
Klassieke muziekzaterdag 4 mei, Groningen
Een herdenkingsconcert met werken van drie generaties Oekraïense componisten -
In de illusie
Muziektheaterzaterdag 4 mei, Woudbloem
Drie muzikanten, twee actrices en een goochelaar spelen het verhaal over twee Joodse goochelaars en hun vrouwen. De ene goochelaar is de bekende Prof. Ben-Ali-Libi, de andere goochelaar is Prof. Philippini. Beide zijn geboren in de provincie Groningen. We leren hun vrouwen kennen, Anna en Ida. Zij vertellen het verhaal over de goochelaars, maar ook hun eigen rol in de levens van deze mannen. Een goochelaar laat hun nummers zien en drie muzikanten verklanken met een klarinet, een viool, accordeon en zang de sfeer van de vooroorlogse jaren waarin hun levens in de Joodse revue en cabaret wereld zich afspeelden.
IN DE ILLUSIE gaat over joodse artiesten van voor de oorlog; de goochelaars en hun vrouwen zijn vermoord in vernietigingskampen en er was geen goocheltruc die dat kon tegenhouden. IN DE ILLUSIE is een theatraal monument voor twee goochelaars en hun vrouwen, waarin de herinnering aan de pijn van de oorlog in leven wordt gehouden. Maar waarin ook weemoed, humor en variété een grote rol hebben. -
Verboden Stemmen – muzikaal programma 4 Mei-Projekt
Klassieke muziekzaterdag 4 mei, Groningen
Niet iedereen heeft een stem. Wie wel een stem heeft, mag die niet altijd laten horen. Het 4 Mei-Projekt zingt om de stemmen van anderen te laten horen. In hun nieuwe muzikale programma ‘Verboden Stemmen’ laten de zangers en zangeressen van het koor hun stemmen horen om:
- muziek die verboden was of is, door te geven,
- stemmen die verplicht zwijgen te laten klinken,
- talen die niet gehoord mogen worden, te versterken.
Op het programma staan liederen van minderheden, zoals de Sami, Roma, Navaho. en ook van groepen die door oorlog en onderdrukking op dit moment de mond worden gesnoerd: Syriërs, Oeigoeren, Iraanse vrouwen. De liederen worden uitgevoerd door twee koren, die beurtelings en gezamenlijk zingen.
Het koor zingt onder andere Beautiful Rain, een lied van de Amerikaanse componist David Asher Brown. De woorden in dat lied zijn woorden van vluchtelingen uit Darfur; noodkreten die zelden hoorbaar zijn. Het koor geeft die vluchtelingen stem.
• Toegangskaarten kosten in de voorverkoop en aan de kassa €15,– .
• Toegangskaarten voor jongeren (CJP) en voor Groningers met Stadjerspas kosten €10,–. De Stadjerspas scannen we aan de kassa.
• Koop toegangskaarten online of via koorleden (in het laatste geval geen afhandelingskosten).
Dirigent: Robert Ramaker
Piano: Mariateresa Gallicchio
Gitaar: Bert Heikema
Dwarsfluit: Alian Bergsma
Percussie: Chris Lutje Spelberg
Spreker: Niels Smit Duyzentkunst
Klein koortje: STEK
Het 4 Mei-Projekt brengt jaar in jaar uit interessante, vernieuwende programma’s met bijzondere muziek over onderwerpen die te maken hebben met de herdenking op 4 mei, en de daarmee verbonden bevrijding van fascisme en sociale onrechtvaardigheid.
Bekijk het hele programma op de website of volg het 4 Mei-Projekt op Facebook of Instagram. -
In de illusie
Muziektheaterzaterdag 4 mei, Woudbloem
Drie muzikanten, twee actrices en een goochelaar spelen het verhaal over twee Joodse goochelaars en hun vrouwen. De ene goochelaar is de bekende Prof. Ben-Ali-Libi, de andere goochelaar is Prof. Philippini. Beide zijn geboren in de provincie Groningen. We leren hun vrouwen kennen, Anna en Ida. Zij vertellen het verhaal over de goochelaars, maar ook hun eigen rol in de levens van deze mannen. Een goochelaar laat hun nummers zien en drie muzikanten verklanken met een klarinet, een viool, accordeon en zang de sfeer van de vooroorlogse jaren waarin hun levens in de Joodse revue en cabaret wereld zich afspeelden.
IN DE ILLUSIE gaat over joodse artiesten van voor de oorlog; de goochelaars en hun vrouwen zijn vermoord in vernietigingskampen en er was geen goocheltruc die dat kon tegenhouden. IN DE ILLUSIE is een theatraal monument voor twee goochelaars en hun vrouwen, waarin de herinnering aan de pijn van de oorlog in leven wordt gehouden. Maar waarin ook weemoed, humor en variété een grote rol hebben. -
Beuk! (4+)
Jeugdtheaterzaterdag 4 mei, Winschoten
Sjef de Muis verliest zijn huis als zonder pardon zijn boom wordt omgezaagd. Hij vindt een schuilplaats onder een blokhut in het bos, maar Beuk de Houthakker is hier niet blij mee. Deze hut is van haar! Die muis moet weg, koste wat kost. Als ook Uil om de hoek komt kijken, is de chaos compleet. Beuk, Sjef en Uil raken steeds meer verstrikt in hun strijd om het bos. Maar van wie is dat bos nu eigenlijk echt?
De familievoorstelling ‘Beuk!’ is een fysieke rollercoaster, vol spectaculaire achtervolgingen, gevechten en komische valpartijen. Slapstick op hoog niveau, veel gooi- en smijtwerk en de dingen mógen kapot. Maar bovenal is het een ontroerend verhaal over echte vriendschap en liefde voor de natuur.
In de pers:“Heerlijke, dolkomische slapstick, die de fantasie prikkelt. (…) Voor zowel kinderen als ouders is er genoeg te lachen, zonder dat het oppervlakkig wordt.” – Het Parool
“Rogier in ’t Hout en Kim van Zeben hakken, schieten, zagen, vallen, vechten en zingen voortreffelijk.” – Volkskrant ★★★★☆
“Het trio Kim van Zeben, Rogier in ’t Hout en Bram de Goeij (regie) heeft een buitengewoon enerverende, cartooneske slapstickvoorstelling gemaakt met fysieke strapatsen, grappige houten voorwerpen, een schitterende uil-pop (van Siem van Leeuwen), vrolijke geluidjes, onschuldige flauwiteiten en speciale effecten die de kinderen op de stoelen doen wippen en waar ook nog tussen de regels door iets wordt gezegd over natuurbehoud en vriendschap tussen mens en dier.” - Theaterkrant
-
Historian
Muziek overigzaterdag 4 mei, Groningen
Historian omschrijft zichzelf als 'a rockin' love letter to the past' en wie een klein beetje extra moeite neemt om zich te verdiepen in de band, zoals ik dus ten behoeve van dit stukje, stuit al snel op de invloeden van de band: Jack White, Led Zeppelin, DeWolff. Waarvan het merendeel dus gewoon in ons clubbie aan de Oosterstraat heeft gespeeld. Historian is dus meer dan op zijn plek in ons donkere rock'n'blues-hol dat luistert naar de naam Kelderbar.
Debuutalbum Mythologie ligt sinds het begin van deze aprilmaand in de (digitale) schappen en staat tjokvol met precies wat je verwacht: melodieuze en dynamische bluesrock met keurige liedjes en een sound waar je u tegen zet. Na een flinke rits shows tijdens de Popronde mag je aannemen dat het live ook zo snor zit als een snor op het gezicht van iemand met een snor. Ik denk, en hoop ook voor mijn eigen veiligheid, dat de band zelf de eerste zou zijn om toe te geven dat ze het wiel niet per se opnieuw uitvinden, maar laat dat nou net zijn waar je soms gewoon behoefte aan hebt. Zo ook op deze 4 mei, waar we toch altijd net iets meer stilstaan bij het verleden dan op een gewone mei-dag. Goeie, wups, letsgo! | Ralf
-
Kinderbiënnale Groninger Museum
Kinderent/m 3 november, Groningen
De grote internationale Kinderbiënnale 2024, vol met kleurrijke kunstwerken van Nederland tot aan Singapore. Kom jij ook opnieuw kijken, doen en verwonderen? -
Expositie Grenzeloos Vrij
Tentoonstellingt/m 16 juni, Garrelsweer
Expositie Grenzeloos Vrij, extra aandacht voor de Friese kunstenaar Jan Jansm en 29 andere hedendaagse, noordelijke kunstenaars. Tevens particulier aanbod. -
Wandeling met dorpsgids door Winsum
Rondleidingwekelijks , Winsum
Ontdek met een gids de geschiedenis van tweelingdorp Winsum-Obergum. Deze wandeling van ongeveer 2 uur start iedere zaterdag om 10.30 uur vanaf recreatiecentrum Marenland. -
Expositie Edith Snoek
Tentoonstellingwekelijks , Groningen
Edith Snoek schildert kundig de ambivalentie, schoonheid en kwetsbaarheid die kinderen en adolescenten zo kenmerken. Edith Snoek (1958) studeerde in 2003 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende kunsten in Den Haag. -
Expositie
Tentoonstellingt/m 26 mei, Haren
Een expositie van schilderijen op jute met eitempera en mobiles
-
Portiersloge Groningen
Tekenen en schilderent/m 7 mei, groningen
Als een woud zonder bladeren Like a forest without leaves
A walk through the famous Portici of Bologna (Italy) reveals an architectural landscape whose interpretative solutions are manifold.
The rhythmic alternation of planes, shades, colors, solids and voids in the endless colonnades create an ongoing dialectic between light and shadow, openness and shelter, whereby the solid verticals and filtered light remind of a walk in a leafless forest.
www.adaduker.nl -
Helemaal (gek op) Brahms concertserie
Klassieke muziekt/m 1 juni, Groningen
Wegens het succes van de 'Helemaal (gek op) Bach' concertserie zal de Groningse celliste Jobine Siekman komend seizoen opnieuw drie keer optreden in de Lutherse Kerk in Groningen. De componist in focus voor seizoen 23/24 is door het publiek verkozen: Brahms!
Voor solo cello is er geen muziek van Brahms, maar gelukkig heeft hij allerlei prachtige kamermuziek geschreven waarin de cello een mooie rol vervult. Het belooft daardoor een interessante en afwisselend serie te worden, uitgevoerd door Groningse en internationale talenten.
Op 29 oktober zijn Coraline Groen (viool), Sofie van der Schalie (altviool) en Rik Kuppen (piano) te gast, op 3 februari treedt het Delphine Trio samen met zangeres Marijke Beute op. Ten slotte speelt een nieuw ensemble, voor deze gelegenheid omgedoopt tot Jobine & Friends, op 1 juni het strijksextet in Bes en andere werken voor die bezetting.
Als bewonderaar van Bach, maar ook van de cello (hij bespeelde die zelf ook) is Brahms de perfecte voortzetting van de 'Helemaal (gek op).....' serie. Kom met ons meegenieten van de lyrische, ingenieuze composities die soms intiem en dan weer groots en zelfs symfonisch zijn!
Aanvang eerste concert: zondag 29 oktober 15:00, Lutherse Kerk Groningen. Kaarten per concert €25,-, met korting €20, passe-partout voor alle drie de concerten €60,-, te koop aan de deur of online: www.jobinesiekman.com/brahms
29 oktober 2023, 15:00 met o.a. Coraline Groen, Rik Kuppen & Sofie van der Schalie
Sonate nr. 2 voor cello & piano in F groot, op. 99
Sonate nr. 2 voor viool & piano in A groot, op. 100 (1e & 3e deel)
---------------- pauze -----------------
Pianotrio nr. 1 in B groot, op. 8
Pianokwartet nr. 3 in c klein, op. 60
3 februari 2024 - Delphine Trio & zangeres n.t.b.
Klarinetsonate in Es groot, op. 120
2 Liederen voor alt, cello & piano, op. 91
----------------- pauze ----------------
Selectie uit korte stukken voor cello & piano
Klarinettrio in a klein, op. 114
1 juni 2024 - Strijksextet Jobine & friends
Strijksextet in Bes groot, op. 18
A. Schönberg - Verklärte Nacht
n.t.b. stuk voor strijksextet -
Bernard Divendal
Tekenen en schilderent/m 31 mei, Haren
Tentoonstelling "Bernard Divendal - Merkwaardige tekeningen"
-
Time Under Construction
Beeldende kunst overigt/m 26 mei, Groningen
Sinds de zomer van 2022 werken Biemans en Kloosterhuis samen. Toen het laatste kind het huis verliet, vroegen zij zich af: ‘Wat nu...?’
In het sindsdien ontstane werk reflecteren zij op hun relatie en het cyclische van het leven. Want ze worden gespiegeld van twee kanten: de generatie van hun ouders aan de ene kant, de jongere generatie van hun inmiddels volwassen kinderen aan de andere kant. Zij herkennen zich in beide en zitten er tussenin: zich bewust van dit unieke moment in de tijd.
In de Bovenzaal van Pictura tonen zij video’s onder de titel: Time Under Construction. In de Bestuurskamer beneden in Pictura is het werk met de titel Gebroken Spel, een installatie waarin o.a. een replica van een speelgoedpistool als symbool en herinnering aan het onherroepelijke moment dat het besef doordringt dat de kinderlijke fantasiewereld definitief voorbij is en overgaat in het besef van de realiteit van ‘het echte leven.’
* Zondag 12 mei: 15.00-17.00 uur, Letter to You, doorlopende performance in de Bovenzaal.
* Zondag 26 mei: 15.00-17.00 uur, Letter to You, doorlopende performance in de Bovenzaal en
aansluitend een finissage. -
Iconen van het Platteland, historische boerderijen op
Tentoonstellingt/m 30 juni, Winsum
Deze zomer reist de buitententoonstelling ‘Iconen van het platteland, historische boerderijen op weg naar de toekomst’ opnieuw door Nederland. Van 25 april tot 1 juli is de tentoonstelling te bezoeken op de wierde Maarhuizen in het Groningse Winsum. Hier komen het verleden van dit bijzondere gebied en de kansen die agrarisch erfgoed biedt voor de toekomst op boeiende wijze samen.
In de expositie ‘Iconen van het platteland’ wordt de historische waarde van boerderijen en hun rol in het landschap belicht. De expositie wijst op de kansen die herbestemming van boerderijen biedt voor een toekomstbestendig platteland. Geen nostalgie, maar de blik gericht op de toekomst met oog voor de geschiedenis.
Met een sprekende vormgeving zet de expositie agrarisch erfgoed en de link met het landschap in de schijnwerpers. Het laat zien hoe het platteland is veranderd en hoe agrarisch erfgoed kansen biedt, ook voor generaties na ons. De tentoonstelling is gratis toegankelijk en reist na Winsum door naar een andere buitenlocatie in Nederland.
Activiteiten Op Maarhuizen
Van 25 april tot 1 juli is de expositie te bezoeken bij de Enne Jans Heerd op de eeuwenoude wierde Maarhuizen, een groene oase in het vlakke landschap van het Groninger Hogeland. Deze historische boerderij is, mede dankzij Staatsbosbeheer, gerestaureerd en heeft een nieuwe bestemming gekregen als podium voor natuur en cultuur. Op 12 mei vinden hier diverse activiteiten plaats rondom het thema historische boerderijen. Houd voor meer informatie de agenda van Op Maarhuizen in de gaten: www.opmaarhuizen.nl/agenda.
Boerderij in beweging
Deze tentoonstelling vindt plaats in het kader van het programma Boerderij in beweging, een initiatief van het Boerderijenfonds en Agrarisch Erfgoed Nederland (AEN), in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en het Nationaal Restauratiefonds. Het zet zich in voor het gebruik van agrarisch erfgoed in de ontwikkeling en herinrichting van een leefbaar platteland.
Kijk voor meer informatie over de expositie op www.boerderijinbeweging.nl/expositie/. -
Dansavond in Beijum
Dans overigt/m 14 juni, Groningen
Dans iedere maand de voeten van de dansvloer op de swingende hits van een DJ!
Vrijdag 12 april 2024 / 20.00 - 22.00 uur
Vrijdag 10 mei 2024 / 20.00 - 22.00 uur
Vrijdag 14 juni 2024 / 20.00 - 22.00 uur -
Expositie expressieve schilderijen en steampunk
Tentoonstellingt/m 5 mei, Hellum
Expositie met expressieve schilderijen en steampunk in Kunst- en Cultuurhuis De Ent in Hellum
Op zondag 4 februari a.s. staat Kunst- en Cultuurhuis De Ent in Hellum in het teken van de opening van de expositie van Freek Laban en Martin Sipkema.
De expositie wordt om 15.00 uur met enig feestelijk vertoon ingeleid. De gerenommeerde muzikanten Bert van Erk (double bass) en Erik Bodekke. (guitar) zorgen voor de muzikale entourage.
Kunst- en Cultuurhuis De Ent is vervolgens iedere zondag van 14:00 tot 17:00 uur open voor publiek. De expositie is tot en met 5 mei a.s. te bezoeken.
De entree is vrij.
Freek Laban uit Engelbert is autodidact en maakt kleurrijk, expressief werk met gebruik van acrylverf, olieverf, spuitbus, stift en losse elementen. Schilderen is vrijheid en alles mag is zijn motto. Met daarbij de uitdaging: ''Ieder schilderij is voor mij een uitdagende struggle, om vanuit het niets balans tussen kleur en compositie te bereiken''. Hij typeert zijn schilderijen als organisch en kiest daarbij vaak voor ronde vormen als gezichtspunt. Daarbij zit de magie in de gelaagdheid. En in de details die uitnodigen voor fantasie en eigen interpretatie. Tijdens het creatieve proces is zijn werkwijze puur, intuïtief en onbewust. Als spiegels van zijn eigen ziel. Freek zal daar tijdens de opening meer over vertellen. En als jazzliefhebber en drummer gaat hij vast nog met Bert en Erik samenspelen. Omdat creativiteit simpelweg geen grenzen heeft.
Martin Sipkema woont en werkt in Appingedam. Hij noemt zichzelf Kunstelaar. De naam Kunstelaar is ontleend aan schrijfster Annie M.G. Schmidt, die in het boek ''Puk van de Petteflet'', de Kluizelaar, een bijzondere man die in een boom woont, beschreef.
Alles wat Martin Sipkema maakt moet een zekere functionaliteit hebben. Hij haalt zijn inspiratie uit onderdelen van gebruikte voorwerpen. Oude gebruiksvoorwerpen krijgen door zijn grenzeloze fantasie een nieuw leven. Sipkema noemt zijn kunst cybersteampunk, een combinatie van cyberpunk, steampunk, fantasy en fictie, met een bijzondere fascinatie voor tijd, klokken en licht.
Kunst- en Cultuurhuis De Ent
Bovenpad 13
9627PN Hellum
www.kultuureiland.nl
www.damsterplas.tv -
Met De Ploeg in de stilte
Tentoonstellingt/m 15 september, Ter Apel
Groninger kunstkring De Ploeg exposeert van 28 april tot en met 15 september 2024 in Museum Klooster Ter Apel met de tentoonstelling 'Met De Ploeg in de stilte'. Stilte speelt in het kloostergebouw een belangrijke rol. Maar wat betekent stilte voor de kunstenaar? Is stilte nodig om een schilderij te maken? En wat betekent het voor de kijker? Kan je stilte ervaren door naar kunst te kijken? En moet het eigenlijk stil zijn in een museumzaal? Twaalf leden van Groninger kunstkring De Ploeg en twee gastexposanten stellen werk tentoon met stilte als inspiratiebron.
-
Climate No Future
Fotografiet/m 26 mei, Groningen
De monsterlijke gevolgen van de klimaatcrisis zijn voor mensen moeilijk te bevatten. Beelden bieden toegang tot onzekere klimaattoekomsten en stellen ons in staat ons het ondenkbare voor te stellen. Deze tentoonstelling verkent de verbeelding van huidige klimaatprotesten door de ogen van de demonstranten zelf.
De tentoonstelling toont 34 foto's die zijn gemaakt door leden van drie cruciale klimaatbewegingen van onze tijd: Extinction Rebellion, Fridays for Future en de Last Generation. Het documenteert de angsten, hoop en eisen van de Antropoceen-generatie - een generatie die opgroeit op een steeds dynamischere en onrustige planeet.
Deze tentoonstelling is een samenwerking tussen Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit van Hamburg en NonFiction Photo.
Bezoekersinformatie
Bezoek de tentoonstelling gratis bij fotogalerie Lichtzone in Groningen tussen 1 en 26 mei. De galerie is open van woensdag tot en met zondag 12.00 - 17.00. Wees welkom bij de opening en het sluitings-event (finissage).
Opening: donderdag 2 mei 20.00 - 22.00 (inloop 19.30)
Finissage: zaterdag 25 mei 20.00 - 22.00 (inloop 19.30)
De tentoonstelling en evenementen zijn geschikt voor zowel Nederlandstalig als Engelstalig publiek. De ruimte is rolstoeltoegankelijk. De galerie bevindt zich in de Oude Kijk in ‘t Jatstraat, nr 36 te Groningen. -
Jubileumexpositie schilderclub Pictura
Tentoonstellingt/m 5 mei, Delfzijl
Voor deze tentoonstelling hebben de 20 leden meerdere schilderijen gemaakt rond de thema's zee, scheepvaart, vissen, schelpen.